Türkçe 3 Грамматика

Изучение языков | Türkçe - Грамматика / 3

Турецкий III

		296
aç açmak	to open, to open up
Çiçekler sabahleyin açar.	The flowers open in the morning. (intransitive)
Jack kapıyı açtı.	Jack opened the door. (transitive)
Jack’e kapıyı açtırdıım.	I made (had) Jack open the door. (causative)
Kapıyı açtırdığım.	I had the door opened. (causative)
Kapı bilinmeyen bir kişi tarafından açıldı.	The door was opened by an unknown person. (passive)
Hava açıldı (açtı).	The clouds scattered and the sun began to shine. (reflexive)
Kapı, Jack’e açtırıldı.	Jack was made to open the door. (passive causative)

al almak	to take (to buy, to get, to receive)
alın alınmak	to be taken, to be received, to be bought
Kitabı aldığım.	I have taken (received, bought) the book. (transitive) I bought the book.
Kitabı satın aldırdığım.	I (have) had the book bought. (causative) I had the book purchased.
		298
Kitabı satın aldırttığım.	I asked someone to have the book bought. (double causative). I had the book purchased.
Kitap satın alındı.	The book has been bought. (passive) The book was purchased.
Kitabı satın aldırdığım.	I have had the book bought. (causative) I had the book purchased.
Aldırma!	Never mind! (an expression)
Elmalar Ahmet’e aldırıldı.	Ahmet was made to buy the apples. (passive causative)
Elmaları Ahmet’e aldırdı.	She had Ahmet buy the apples. (causative)
Bu elmalar geçen hafta alındı.	These apples were bought last week. (passive)
Bu elmalar satın almaya değmez.	These apples are not worth buying. (infinitive)
Yarın bana bir bilgisayar alınıyor.	A computer is going to be bought for me tomorrow.
(O), sözlerimden alındı.	She was offended by what I said. (reflexive)

anla anlamak	to understand
anlaşmak	to understand each other
anlaşılmak	to be understood
Jack dersi anladı.	Jack understood the lesson. (transitive)
Ders anlaşıldı.	The lesson has been understood. (passive)
Onlar anlaştılar.	They (have) reached an agreement. (reciprocal)

anlat anlatmak	to narrate, to tell
Jack bize bir masal anlattı.	Jack told us a story. (transitive)
Öğretmen masalı Ahmet’e anlattırdı.	The teacher made (had) Ahmet tell the story. (causative)
Masalı anlattırdığım.	I had the story told. (causative)
Masal dün anlatıldı.	The story was told yesterday. (passive)
Masal Ahmet’e anlattırıldı.	Ahmet was made to tell the story. (passive causative)
Öğretmen bir konu anlatıyor (öğretiyor).	The teacher is teaching a subject. (transitive)

art artmak	to increase
Hız arttı.	The speed increased. (intransitive)
Hızı artırdı.	He increased the speed. (transitive)
Hız artırıldı.	The speed has been increased. (passive)
		300
Ona hızını arttırttı.	He made him increase his speed. (causative)
Hızı arttırttı.	He had the speed increased. (causative)
Hız Jack’e artırtıldı.	Jack was made to increase the speed. (passive causative)

başla başlamak	to begin, to start
Oyun başladı.	The game (has) started. (intransitive)
Hakem oyunu başlattı.	The referee started the game. (transitive)
Hakem oyunu Ahmet’e başlattı.	The referee made Ahmet start the game. (causative)
Oyun Ahmet’e başlatıldı.	Ahmet was made to start the game. (passive causative)
Oyun başlatıldı.	The game was started. (by someone) (passive)
Oyuna başlanandı.	The game was started. (passive shaped intransitive verb)

bat batmak	to sink, to sink into
İkinci Dünya Savaşında birçok gemi battı.	A lot of ships sank during The Second World War. (intransitive)
		301
İkinci Dünya Savaşında çok gemi batırdılar.	They sank a lot of ships during The Second World War. (transitive)
Savaşta birçok gemi batırıldı.	A lot of ships were sunk during the war. (passive)
(O), parmağına bir iğne batırdı.	She stuck a needle into her finger. (transitive)
Parmağıma iğne battı.	A needle stuck into my finger. (intransitive) A needle pricked my finger.

bul bulmak	to find, to discover
Yüzüğünü buldu.	She has found her ring. (transitive)
Yüzüğünü kocasına buldurdu.	She got her husband to find her ring. (causative)
Yüzük kocasına bulduruldu.	Her husband was made to find the ring. (passive causative)
Yüzükünü buldurdu.	She had her ring found. (causative)
Yüzükü bulundu.	Her ring has been found. (passive)

çal çalmak	to steal; to play (piano)
Birisi onun çantasını çaldı.	Somebody stole her handbag. (transitive)
		302
Çantasını çaldırdı.	She had her handbag stolen. (causative)
Geçen hafta onun çantası çalındı.	Her handbag was stolen last week. (passive)
Jack piyano çalabilir.	Jack can play the piano. (transitive)
Hakem düdüğünü çaldı.	The referee blew his whistle. (transitive)

çarp çarpmak	to hit, to strike, to bump
Top pencereye çarptı.	The ball hit the window.. (Turkish intransitive; English transitive)
Kâlpim senin için çarpıyor.	My heart is beating for you. (intransitive)
Arabasını elektrik direğine çarptı.	She hit her car to a lamppost. (intransitive)
Kapıyı çarptı.	He slammed the door. (transitive)
Kapı çarpıldı.	The door was slammed. (Passive)
İki kamyon çarpıştı.	Two lorries collided. (reciprocal)
		303
çalış çalışmak	to work
Almanya’da çalışıyor.	He is working in Germany. (intransitive)
Motoru çalıştıramadı.	He couldn’t start the engine. (transitive)
Karısını çalıştıramıyor.	He doesn’t let his wife work. (causative)
Eskiden otomobil motorları elle çalıştırılırdı.	In the past car engines used to be manually started. (passive)
Bu fabrikada kasksız çalışılmaz.	It is forbidden (dangerous) to work without helmets in this factory. (passive shaped intransitive verb)

çatla çatlamak	to crack, to split
Bardak çatladı.	The glass (has) cracked. (intransitive)
Kaynar su bardağı çatlattı.	The boiling water cracked the glass. (transitive)
Bardağı sen çatlattığın.	You made the glass crack. (causative) (You cracked the glass.)
Bardak çatlatıldı.	The glass was cracked. (passive)
		303
Çek çekmek	to pull, to draw, to haul
çekin çekinmek	to fear, to be reluctant to do
Bu baca iyi çeker.	This chimney draws well. (intransitive)
Annesine çekmiş.	She seems to have taken after her mother. (intransitive)
Arabayı iki at çekiyordu.	Two horses were pulling the cart. (transitive)
Kılıcını çekti.	He drew his sword. (transitive)
O acı çekiyor.	He is suffering. (transitive)
Eskiden insanlar kuyulardan su çekerdi.	People used to draw water from wells in the past. (transitive)
Teklif benim dikkatimi çekti.	The proposal attracted my attention. (transitive)
Arabam çekildi.	My car has been towed away. (passive)
Arabamı çektirdiğim.	I had my car towed. (causative)
Bir dişimi çektirdiğim.	I had a tooth pulled out. (causative)
O çekiniyor.	She is avoiding. (reflexive) (*She is pulling herself)
Onlar çekişiyorlar.	They are struggling with each other. (reciprocal)
Can çekişiyor.	He is in the death agony. (reciprocal)
		304

çık çıkmak	to go out
Evden çıktı.	He (has) left home. (intransitive)
Ceketini çıkardı.	He took off his coat. (transitive)
Şapkamı çıkarttı.	He made me take off my hat. (causative)
Dışarı çıkarıldı.	He was taken out. (passive)
Boyuna sorun çıkarıyor.	He is always creating problems. (transitive)

çöz çözmek	to untie; to unravel
Bir problem çözüyor.	He is solving a problem. (transitive)
Problemi babasına çözdürdü.	She got her father to solve the problem. (causative)
Tüm sorunlarımız çözüldü.	All our problems have been solved. (passive)
Bu düğümü çözemiyorum.	I can't untie this knot. (transitive)
		305
daya dayamak	to lean against each other, to prop
Merdiveni duvara dayadı.	He leaned the ladder against the wall. (transitive)
Merdiveni duvara dayattı.	He had the ladder leaned against the wall. (causative)
Merdiven duvara dayandı.	The ladder has been leaned against the wall. (passive)

dayan dayanmak	to stick (longer), to resist; to lean upon
Bu ayakkabılar daha çok dayanır.	These shoes last longer. (intransitive)
Bu sıcağa dayanamıyorum.	I can't endure (tolerate) this warm weather. (intransitive)

dal dalmak	to dive, to plunge into
Denize daldı.	He dived into the sea. (intransitive)
Elini suya daldırdı.	He plunged his hand into the water. (transitive)
Onu denize daldırttı.	He got him to dive into the sea. (causative)
		306
değiş değişmek	to change, to become different
Seni son gördüğümden beri çok değiştiin (değişmişsin).	You have changed a lot since I last saw you. (intransitive)
Eve gelince giysilerini değiştirdi.	He changed his clothes when he came home. (transitive)
Eski lastiklerimi değiştirtiyorum.	I am having my old tires changed. (causative)
Kirli masa örtüsü değiştirildi.	The dirty tablecloth has been changed. (passive)
Futbol kuralları değiştirilecek.	The football rules are going to be changed. (passive)

dinle dinlemek	to listen, to hear
Söylediğimi dinle.	Listen to what I say. (Turkish transitive; English intransitive)
Bana, şarkısını dinletti.	She got me to listen to her song. (causative)

doğ doğmak	to be born
Ben Adana’da doğdum.	I was born in Adana. (Turkish intransitive, English passive)
Güneş altıda doğdu.	The sun rose at six. (intransitive)
Geçen ay bir oğlan doğurdu.	She gave birth to a son last month. (transitive)
Ay da doğudan doğar.	The moon also rises in the east. (intransitive)
		307
dol dolmak	to get full, to be filled
Okul hemen çocuklarla doldu.	The school soon filled with children. (intransitive)
Sepetini elmayla doldurdu.	She filled her basket with apples. (transitive)
Sepetini bana elmayla doldurttu.	She made me fill her basket with apples. (causative)
(onun) sepeti elmayla dolduruldu.	Her basked was filled with apples. (passive)
Sepet bana doldurtuldu.	I was made to fill the basket. (passive causative)

dön dönmek	to turn, to rotate
Tekerlekler yavaş yavaş dönüyor.	The wheels are turning slowly. (intransitive)
Geri dön.	Turn back. (intransitive)
Sağa dön.	Turn right. (intransitive)
Sonbaharda yapraklar sarıya döner (sararır).	Leaves turn yellow in the autumn. (intransitive)
Yüzü kızardı.	Her face turned red. She was ashamed. (intransitive)
Kasayı açmak için anahtarı çevirdi (döndürdü).	He turned the key to open the safe. (transitive)
		308
düş düşmek	to fall down
Kalemim yere düştü.	My pen fell on the floor. (intransitive)
Kalemimi düşürdüğüm.	I dropped my pencil. (transitive)
Beni düşürdü.	He made me fall down. (causative)
Ağır bavul-unu düşürdü.	He let his heavy bag fall. (transitive)
Düşürüldüğüm.	I was made to fall down. (passive causative)

geç geçmek	to pass, to pass by
geçin geçinmek	to live on, to make a living out of
Arabalar önümden geçiyor.	Cars are passing in front of me. (intransitive)
Sınavı geçemediğim.	I couldn’t pass the exam. (transitive)
Onlar iyi geçiniyorlar.	They are getting on well with each other. (reflexive)
Önümdeki arabayı geçtiğim.	I overtook the car in front of me. (transitive)
		309
gör görmek	to see, to watch
görün görünmek	to appear, to come into sight
Yanlışlığı görmediğim.	I didn’t (notice) see the mistake. (transitive)
Yorgun görünüyorsun.	You look tired. (reflexive)
Bu teklif ilginç görünüyor.	This proposal sounds (looks, seems) interesting. (reflexive)
İmkânsız görünüyor.	It seems (sounds) impossible. (reflexive)

gül gülmek	to laugh
Bebek gülüyor.	The baby is laughing. (intransitive)
O beni her zaman güldürür.	She always makes me laugh. (causative)
Güldürüldüğüm.	I was made to laugh. (passive causative)
Bu sorunlara gülünmez.	It is not decent to laugh at such problems. (passive shaped intransitive)
Kızlar bahçede gülüşüyorlardı.	The girls were giggling in the garden. (reciprocal)
		310
hatırla hatırlamak	to remember, to recall
Onun ismini hatırlanıyorum.	I remember her name. (transitive)
Karım ışıkları kapatmamı hatırlattı.	My wife reminded me to turn the lights off. (transitive)
Bu eski fotoğraf bana büyükannemi hatırlatıyor.	This old photograph reminds me of my grandmother. (transitive)
Bu zafer uzun süre hatırlanacak.	This victory will be remembered for a long time. (passive)

hazırla hazırlamak	to prepare, to get ready
Annem öğle yemeğini hazırladı.	Mother has prepared the lunch. (transitive)
Annem yemeği bana hazırlattı.	Mother made me prepare the lunch. (causative)
Yemek hazırlandı.	The lunch has been prepared. (passive)
Hazırlanıyorum.	I am getting ready. (reflexive) (I am preparing myself.)

iç içmek	to drink
Annem her sabah bir bardak çay içer.	Mother drinks a cup of tea every morning. (transitive)
Annem bana her sabah iki bardak süt içirir.	Mother makes me drink two cups of milk every morning. (causative)
Bu su içilir.	This water is drinkable. Literally: This water is drunk. (passive)
		311
işit işitmek	to hear
İyi işitebiliyor musun?	Can you hear well? (intransitive)
Onun Londra’da olduğunu işittiğim.	I heard that he is (was) in London. (transitive)
Onun yalan söylediği hiç işitilmedi.	He has never been heard to tell a lie. (passive)

ısır ısırmak	to bite
Havlayan köpek ısırmaz.	A barking dog never bites. (intransitive) (a proverb)
Senin kopeğin dün bacağımı ısırdı.	Your dog bit my leg yesterday. (transitive)
Kuduz bir köpek tarafından ısırıldı.	She was bitten by a mad dog. (passive)
Beni kopeğine ısırttı.	She made (let) her dog bite me. (causative)

kaç kaçmak	to escape, to run away
İki hükümlü hapisten kaçtı.	Two prisoners (have) escaped from prison. (intransitive)
İki kişi beş yaşında bir çocuğu kaçırdı.	Two men kidnapped a five year old child. (transitive.)
Herkes genç kadının kaçırıldığını düşünüyor.	Everybody thinks that the young woman has been abducted. (passive)
Çocukları bahçeden kaçırttı.	He frightened the children away from the garden. (causative)
Görevini yapmaktan kaçınmamalısın.	You shouldn’t avoid doing your duty. (reflexive)
Herkes değişik yönlere kaçıştı.	Everybody ran to different directions. (reciprocal)
Aklını kaçırdı.	He went mad. (idiomatic) (transitive)
		312
it itmek	to push; to compel
Beni kenara itti.	He pushed me aside. (transitive)
Kenara itildiim.	I was pushed aside. (passive)
Arabasını bana ittirdi.	She made me push her car. (causative)
İtişiyorlar.	They are pushing each other. (reciprocal)
Beni kim itti?	Who pushed me? (transitive)

kandır kandırmak	to deceive, to fool
Adam beni kandırdı.	The man cheated me. (transitive)
Kandırıldığım.	I was cheated. (passive)
Beni kandırmaya çalışma!	Don't try to deceive me! (transitive)

kap kapmak	to snatch, to seize
Küçük bir çocuk çantamı kaptı.	A little boy snatched my handbag. (transitive)
Çantamı kaptırdığım.	I had my handbag snatched. (causative)
Çantam kapıldı.	My handbag has been (was) snatched. (passive)

kapat kapatmak	to close, to shut off
Kapıyı kapattığım.	I have closed the door. (transitive)
Kapıyı bana kapattırdı.	She made me close the door. (causative)
Bahçe kapısı hizmetçi tarafından kapatıldı.	The garden gate was closed by the servant. (passive)
Dükkânlar saat yedide kapanır.	Shops close at seven p.m. (reflexive) (They close themselves.)
Genç kadın kapandı.	The young woman veiled herself. (reflexive)
Hava kapandı.	It has got cloudy. (reflexive)
		314
karşılaş karşılaşmak	to meet with; to be confronted with
Arabasını benimkiyle karşılaştırdı.	He compared his car with mine. (transitive)
Öğretmen bana İngilizceyle Fransızcayı karşılaştırttı.	The teacher made me compare English to French. (causative)
Mutlulukla üzüntü karşılaştırılamaz.	Happiness and sorrow can’t be compared. (passive)
Onlar sokakta karşılaştı.	They came across in the street. (reciprocal)

kaşı kaşımak	to scratch
Başını kaşıdı.	He scratched his head. (transitive)
Sırtını karısına kaşıttı.	He got his wife to scratch his back. (causative)
Sırtım kaşınıyor.	My back is itching. (intransitive)
Köpek kaşınıyor.	The dog is scratching. (reflexive) (It is scratching itself.)

kır kırmak	to break; to chop or split wood	316
Vazoyu sen kırdığın, değil mi?	You broke the vase, didn’t you? (transitive)
Vazo dün kırıldı.	The vase was broken yesterday. (passive)
Sen beni kırdığın.	You hurt my feelings. You refused me. You broke my heart. (transitive)
Kalbimi kırdığın.	You broke my heart. (transitive)
Kırıldığım.	I was hurt. (passive)
Tahta kutuyu bana kırdırdı.	She made me break the wooden box. (causative)

kız kızmak	to get angry
O bana kızdı.	He got angry with me. (intransitive)
O beni kızdırdı.	He made me angry. (transitive.)
(O) kızdırıldı.	He was made angry. He was irritated. (passive)
Buna kızılmaz.	This is not a matter to get angry. (passive shaped intransitive)

kızar kızarmak	to turn red; to fry
Balıklar kızarıyor.	The fish are frying. (intransitive)
Balık kızartıyor.	She is frying fish. (transitive)
Tüm balıkları bana kızarttı.	She made me fry all the fish. (causative)
Tüm balıklar kızartıldı.	All the fish have been fried. (passive)
Yüzü kızardı.	Her face reddened. She blushed with shame. (intransitive)
		317
kok kokmak	to have a smell, to stink
Bu balık bayat kokuyor.	This fish smells stale. (intransitive)
Bu ekmek dilimi sarımsak kokuyor.	This slice of bread smells of garlic. (intransitive)
Her sabah güllerini koklar.	She smells her roses every morning. (transitive)
Bana yeni parfümünü koklattı.	She made me smell her new perfume. (causative)
Koklaşıyorlar.	They are smelling each other. (reciprocal)
Bu balık kokmuş.	This fish smells (rotten). (intransitive) (astonishment)

konuş konuşmak	to talk
Onunla yarın konuşacağım.	I’ll talk (speak) to him tomorrow. (intransitive)
Polis onu konuşturabilir.	The police can make him talk. (causative)
O, iki dil konuşur (konuşuyor)	She speaks two languages. (transitive)
Türkiye’de Türkçe konuşulur.	Turkish is spoken in Turkey. (passive)

kop kopmak	to rupture, to break off
İp koptu.	The rope broke. (intransitive)
Ağacın bir dalını kopardı.	He broke a branch off the tree. (transitive)
Ağacın dallarından birini bana koparttı.	He made me break off one of the branches of the tree. (causative)
		318
koş koşmak	to run
Bazı çocuklar okula koşuyor.	Some children are running to school. (intransitive)
Atını dörtnal koşturdu.	He made his horse run at a gallop. (causative)
Atı dörtnal koşturuldu.	His horse was made to run at a gallop. (passive causative)
Çocuklar bahçede koşuşuyorlar.	The children are running about in the garden. (reciprocal)
Bu tarlada koşulmaz.	It is impossible to run in this field. (passive shaped intransitive)

kuru kurumak	to get dry
Çiçeklerimden bazıları kurudu.	Some of my flowers dried. (intransitive)
Yazın bazı nehirler kurur.	Some rivers dry up in summer. (intransitive)
Kızgın güneş çiçeklerimi kuruttu.	The hot sun dried my flowers. (transitive)
Saçını bana kuruttu.	She got me to dry her hair. (causative)
Islak ceketin kurutuldu.	Your wet coat has been dried. (passive)

oku okumak	to read
Osman’ın babası gazetesini okuyor.	Osman’s father is reading his newspaper. (transitive)
Mektupu bana okuttu.	He made (had) me read the letter. (causative)
Bütün hikâye bana okutuldu.	I was made to read all the story. (passive causative)
Şu ana kadar on sayfa okundu.	Ten pages have been read up to now. (passive)
		319
onar onarmak	to repair, to fix
Muslukçu sızan bir boruyu onarıyor.	The plumber is repairing (fixing) a leaking pipe. (transitive)
Bu sızan boruyu onartmalısın.	You must have this leaking pipe repaired. (causative)
Arabam henüz onarılmadı.	My car hasn’t been repaired yet. (passive)
Annem kırık vazoyu bana onarttı.	Mother made me fix the broken vase. (causative)

otur oturmak	to sit
Onlar bir bankta oturuyorlar.	They are sitting on a bench. (intransitive)
Küçük çocuku masaya oturttu.	He made (helped) the little boy sit on the table. (causative)
O, köşeye oturtuldu.	He was made to sit in the corner. (passive causative).
Hâlâ oturuşu, yorsunuz.	You are still sitting and doing nothing. (reciprocal) (complaint)
O, Kadıköy’de oturuyor.	He lives in Kadıköy. (intransitive)
Bu evde oturulmaz.	It is impossible to live in this house. (passive shaped intransitive)
		320
oyna oynamak	to play, to toy
Çocuklar bahçede basketbol oynuyorlar.	The children are playing basketball in the garden. (transitive)
Koç onu maçta oynatmadı.	The coach didn’t let him play in the match. (causative)
O maçta oynatılmadı.	He wasn’t allowed to play in the match. (passive causative)
Onlar oynaşıyorlar.	They are carrying on a love affair. (reciprocal)
Sahnede oynuyor.	She is belly dancing on the stage. (intransitive)
Öğrenciler bir piyes oynamaya karar verdiler.	The students decided to perform a play. (transitive)
Bu sahada futbol oynanmaz.	Football can’t be played on this field. (passive) Or, “It is impossible to play…

öl ölmek	to die
O, 1920’de öldü.	He died in 1920. (intransitive)
Onu yanlışlıkla öldürdü.	He killed him by mistake. (transitive)
Onu ona öldürttü.	She made him kill her. (causative)
O, ona öldürtüldü.	He was made to kill her. (passive causative)
Vatan için ölünür.	One can sacrifice himself for his country. (reflexive)

ört örtmek	to cover, to veil
Koltukları tozdan korumak için örttü.	She covered the armchairs to protect them from dust. (transitive)
Mobilyayı bana örttürdü.	She made me cover the furniture. (causative)
Duvarlar boyanmadan önce bütün mobilya örtülmüştü.	All the furniture had been covered before the walls were painted. (passive)
Beni görünce örtündü.	She put on her scarf when she saw me. She covered her head with a scarf when she saw me. (reflexive)

öt ötmek	to sing
çalmak	to play a musical instrument
Kuşlar öter. (liaison)	Birds sing.
Hakem düdüğünü öttürdü (çaldı).	The referee blew his whistle. (transitive)
O güzel şarkı söyler.	She sings beautifully. (Turkish transitive; English intransitive).
Düdüğümü öttürttü.	He made (let) me blow my whistle. (causative)
Düdük çalındı.	The whistle has been blown. (passive)
Kuşlar ötüşüyor.	The birds are singing. (reciprocal)
Horozlar ötüyor.	The roosters are crowing. (intransitive)	322

öv övmek	to praise
O beni övdü.	He praised me. (transitive)
O, kız kardeşini bana övdürttü.	He made me praise his sister. (causative)
O, kardeşi tarafından çok övülür.	He is praised a lot by his sister. (passive)
Boyuna övünüyor.	He is always boasting. (reflexive) (He is praising himself.)

patla patlamak	to explode, to burst
Bir su borusu patladı ve ev suyla doldu.	A water pipe burst, and the house filled with water. (intransitive)
Bir bomba patladı.	A bomb exploded. (intransitive)
Bir bomba patlattılar.	They exploded a bomb. (transitive)
Bombayı, ona patlattırdılar.	They made him explode the bomb. (causative)
Bomba ona patlattırıldı.	He was made to explode the bomb. (passive causative)
Bomba onun tarafından patlatıldı.	The bomb was exploded by him. (passive)
		323
piş pişmek	to cook
Yemek pişiyor.	The meal is cooking. (intransitive)
Annem mutfakta yemek pişiriyor.	Mother is cooking in the kitchen. (Turkish transitive; English intransitive.)
Annem mutfakta bana yemek pişirtti.	Mother made me cook in the kitchen. (causative)
Yemek pişiriliyor.	The meal is being cooked. (passive)

sakla saklamak	to hide
Çocuk, oyuncaklarını dolabın arkasına sakladı.	The boy hid his toys behind the cupboard. (transitive)
Jack, yırtık gömleğini bana saklattı.	Jack made me hide his torn shirt. (causative)
Çalınmış mallar bir mağaraya saklandı.	The stolen goods were hidden in a cave. (passive)
Kedi koltuğun arkasına saklandı.	The cat hid behind the armchair. (reflexive) (It hid itself.)
		324
sark sarkmak	to hang down
Duvardan sarktı.	He hung down the wall. (intransitive)
Sepeti pencereden sarkıttı.	He let the basket hang down the window.
Sepeti bana pencereden sarkıttırdı.	He made me hang down the basket from the window. (causative)
Sepet pencereden sarkıtıldı.	The basket was allowed to hang down the window. (passive)

sars sarsmak	to shake, to jolt
Patlama yeri sarstı.	The explosion shook the ground. (transitive)
Yer sarsıldı.	The ground was shaken. The ground shook. (Turkish and English are both passive and reflexive.)

sat satmak	to sell
Eski arabasını sattı.	He has sold his old car. (transitive)
Eski arabasını bana sattırdı.	He made me sell his old car. (causative)
(Benim) eski arabam satıldı.	My old car has been sold. (passive)
		325
sev sevmek	to love
Sen beni sevmiyorsun.	You don’t love me. (transitive)
O bana kendisini sevdirdi.	She made me love her. (causative)
O herkes tarafından sevilir.	She is loved by everybody. (passive)
Hepimiz sevindik. Hepimiz mutlu olduk.	We all became happy. (reflexive)
Onlar sevişiyorlar.	They are in love with each other. (They are carrying on a love affair.) (reciprocal)

seyret seyretmek	to watch, to look at
izlemek	to watch, to observe
Boyuna televizyon seyrediyor.	She is always watching television. (transitive) (complaint)
Annem bana televizyon izlettirmiyor.	Mother doesn’t let me watch TV. (causative) (complaint)
Böyle televizyon programları seyredilmemeli.	Such TV programs shouldn’t be watched. (passive) (advice)
Böyle televizyon programları çocuklara seyrettirilmemeli.	Children shouldn’t be allowed to watch such TV programs. (passive)
Bazı televizyon programları seyretmeye (izlenmeye) değmez.	Some TV programs are not worth watching.
		326
sinirlen sinirlenmek	to get mad at
Onun ne söylediğini işitince sinirlendim.	I got mad when I heard what he said. (intransitive)
Kız kardeşim beni sinirlendirdi.	My sister made me mad (angry). (transitive)
Sinirlendirildim.	I was irritated. (passive)

soğu soğumak	to get cold
Hava soğudu.	It became (turned) cold. (intransitive)
İçmeden önce limonatanı soğut.	Cool your lemonade before you drink it. (transitive)
Soğudum.	I have lost my interest or desire. (intransitive)

soy soymak	to peel (a fruit)
Patates soyuyor.	She is peeling potatoes. (transitive)
Elmalar soyuluyor.	The apples are being peeled. ( passive)
Patatesleri hep bana soyduruyor.	She is always making me peel the potatoes. (causative) (complaint)
Banyo yaptırmak için bebeğini soydu.	She undressed her baby to bath him. (transitive)
Dün gece bir banka soydular.	They robbed a bank last night. (transitive)
Dün gece bir banka soyuldu.	A bank was robbed last night. (passive)
Soyunuyor.	She is undressing. (She is undressing herself) (reflexive)

söyle söylemek	to say, to tell
(O) bana bir şey söylemedi.	He didn’t tell me anything. (transitive)
Ne istediğini bana söyle.	Tell me what you want. (transitive)
Ona her şeyi söylettiler.	They made him tell everything. (causative)
Böyle şeyler söylenmez.	Such things are never mentioned. (passive)
O boyuna söyleniyor (homurdanıyor).	He is always grumbling. (reflexive) (*He is talking to himself.)
Ona, onu tanıdığını söyledi.	He told him that he knew her. (transitive)
Polis ona her şeyi söyletti.	The police made him tell everything. (causative)
Ona her şey söyletildi.	He was made to tell everything. (passive causative)
Bana her şey söylendi.	I was told everything. (passive)
		328
sus susmak	to remain silent
durmak	to stop
Sustu.	He stopped talking or crying. (intransitive)
Öğretmen öğrencileri susturdu.	The teacher made the students stop talking. (causative)
O susturuldu.	He was made to stop talking or crying. (passive causative)
Bu köpek havlamadan duramaz.	This dog can’t stop barking.
Susmayacağım. Susmıycam.	I won’t stop talking. (refusal)

süpür süpürmek	to sweep a place
Kuru yaprakları bahçeden süpürdüm.	I have swept the dry leaves out of the garden. (transitive)
Annem bahçeyi bana süpürttü.	Mother made me sweep the garden. (causative)
Oturma odası henüz süpürülmedi.	The living room hasn’t been swept yet. (passive)

sür sürmek	to drive a vehicle
O arabasını dikkatli sürer.	She drives her car carefully. (transitive)
Ben tarlamı sonbaharda sürdürürüm.	I have my field ploughed in the autumn. (causative)
Tarlalar kışın sürülmez.	Fields aren’t ploughed in winter. (passive)

süsle süslemek	to adorn, to decorate
Çocuklar Christmas için oturma odasını süsledi.	The children decorated the sitting room for Christmas. (transitive)
Oda süsleniyor (dekore ediliyor).	The room is being decorated. (passive)
Yeni evimizi dekore ettireceğiz.	We are going to have our new house decorated. (causative)
Süsleniyor.	She is putting on her best dress and doing her make-up. (reflexive)

şaş şaşmak	to be amazed at
Onun söylediği söze şaştım.	I was astonished by what he said. (Turkish is intransitive, English is passive.)

şaşırt şaşırtmak	to bewilder, to confuse	331
Söylediği söz beni şaşırttı.	What he said surprised me. (transitive)
Sınavda sorulan sorular beni şaşırttı.	The questions asked in the exam confused me. (transitive.)
Şaşırtıldım.	I was confused. (passive)

tara taramak	to comb, to rake
Saçını tarıyor.	She is combing her hair. (transitive)
Saçını annesine tarattı.	She got her mother to comb her hair. (causative)
Saçı taranıyor.	Her hair is being combed. (passive)
Taranıyor.	She is combing herself. (reflexive)

tart tartmak	to weigh
Yaşlı adam uyanır uyanmaz altınlarını tarttı.	The old man weighed his gold coins as soon as he woke up.
Şunları tarttır.	Have these things weighed.
Tartışıyorlar.	They are discussing. They are having a row. (reciprocal)
		332
taş taşmak	to overflow, to boil over
Nehir taştı.	The river overflowed. (intransitive)
Süt taştı.	The milk boiled over. (intransitive)
Sütü taşırma.	Don’t let the milk boil over. (causative)

taşı taşımak	to carry, to transport
Bazı böcekler hastalık taşır.	Some insects carry disease. (transitive)
Bebeğini bana taşıttı.	She made me carry her baby. (causative)
Ağır yükler kamyonla taşınır.	Heavy loads are carried by lorries. (passive)
Taşınıyoruz.	We are moving house. (reflexive) (*We are carrying ourselves.)

temizle temizlemek	to clean, to purify
Annem buzdolabını temizliyor.	Mother is cleaning the refrigerator. (transitive)
Annem evi temizletecek.	Mother is going to have the house cleaned. (causative)
Sınıf temizleniyor.	The classroom is being cleaned. (passive)

tercih et / tercih etmek	to prefer
Kızım, televizyon seyretmeyi ödev yapmaya tercih eter.	My daughter prefers watching TV to doing her homework.
Genellikle kalabalık şehirlerde küçük arabalar tercih edilir.	Compact cars are generally preferred in crowded cities. (passive)
		333
unut unutmak	to forget
Işıkları söndürmeyi unutma.	Don’t forget to turn off the lights. (transitive)
Mektupu atmayı unuttu.	He forgot to post the letter. (transitive)
İlaçını aldığını unuttu.	He forgot taking his medicine. (transitive)
Mutlu günler hiç unutulmaz.	Happy days are never forgotten. (passive)
Bana onun doğum gününü unutturma.	Don’t let me forget her birthday. (causative)

uy uymak	to fit, to suit
yakışmak	to befit, to be appropriate
Bu ceket bana uymuyor.	This coat doesn’t fit (become) me. (transitive)
Gömleğin sana iyi uyuyor (yakışıyor).	Your shirt fits ( becomes) you well. (intransitive)

uyu uyumak	to sleep
Mışıl mışıl uyuyor.	She is sleeping soundly. (intransitive)
Bir saattir uyuyor.	He has been sleeping for an hour. (intransitive)
Bebeği yarım saat önce uyuttum.	I had the baby sleep half an hour ago. (causative)
Bebek daha yeni uyutuldu.	The baby has just been made to sleep. (passive causative)
Bu gürültüde uyunmaz.	It is impossible to sleep in such a noise. (passive shaped intransitive)
Saat 11’de uyudum.	I fell asleep at 11. (intransitive)
Daha uyumadı.	He hasn’t fallen asleep yet.
		334
ütüle ütülemek	to press or iron clothes
Pantolonumu ütüledin mi?	Have you ironed my trousers? (transitive)
Sabahtan beri ütü yapıyor.	She has been ironing since morning. (Turkish is transitive, English is intransitive.)
Giysilerini hep kız kardeşine ütületiyor.	He is always making his sister iron his clothes. (causative) (complaint)
Gömleklerin ütüleniyor.	Your shirts are being ironed. (passive)

üz üzmek	to upset, to distress
İşittiğim sözler beni üzdü.	What I heard made me sorry. (transitive)
Üzüldüüm.	I felt sorry. (reflexive)
Üzülme.	Don’t worry. (Don’t feel sorry.) (reflexive)

yakala yakalamak	to grab, to catch
Kaleci topu yakaladı.	The goal-keeper caught the ball. (transitive)
Sonunda tavşan yakalandı.	The rabbit was caught at last. (passive)
Öğretmen beni kopya çekerken yakaladı.	The teacher caught me cheating. (transitive)
Halk hırsızı polise yakalattı.	The people had (helped) the police catch the thief. (causative)
		335
yan yanmak	to burn
Kuru odun kolay yanar.	Dry wood burns easily. (intransitive)
Mutfakta yemek pişirirken parmaklarını yaktı.	She burnt her fingers while cooking in the kitchen (transitive)
Tepede bir ateş yaktılar.	They lit a fire on the hill. (transitive)
Annem mumları bana yaktırdı.	Mother had me light the candles. (causative)
Yakınıyor.	She is complaining. (reflexive)

yapış yapışmak	to cling to, to stick to
Zarfa pul yapıştırmayı unuttum.	I forgot to stick a stamp on the envelope. (transitive)
Bu pul yapışmıyor.	This stamp doesn’t stick. (intransitive)
Annem bana yatak odamın kapısına bir uyarı yapıştırttı.	Mother made me stick a notice on my bedroom door. (causative)
Duvarlara birşey yapıştırılmasın.	Nothing should be stuck on the walls. (passive)
		336
yat yatmak	to go to bed
Saat 11’de yattım.	I went to bed at 11 p.m. (intransitive)
Anneleri onları saat 10’da yatırır.	Their mother makes them go to bed at 10 p.m. (causative)
Bebeği yatağına yatırdı.	She laid the baby in her bed. (transitive)
Onu gördüğümde, yerde yatıyordu.	When I saw her, she was lying on the floor. (intransitive)
Yorgunum. Yatmalıyım.	I am tired. I must lie down. (intransitive)

yaz yazmak	to write
Mary bir mektup yazıyor.	Mary is writing a letter. (transitive)
Öğretmen sınavda bize bir kompozisyon yazdırdı.	The teacher made us write a composition in the examination. (causative)
Mektup yazıldı bile.	The letter has already been written. (passive)
		337
ye yemek	to eat
Saat kaçta akşam yemeği yersiniz?	What time do you eat dinner? (transitive)
Bebeği yediriyor.	She is feeding the baby. (transitive)
Bu hamburger yen(il)mez.	This hamburger is not edible. (passive) (It can’t be eaten.)
Akşam yemeği yeniyor.	Dinner is being eaten. (passive)
Annem bana iki tabak sebze yedirdi.	Mother made me eat two plates of vegetables. (causative)
		338
yıka yıkamak	to wash, to bathe
Kız kardeşim bulaşıkları yıkaıyor.	My sister is washing the dishes. (transitive)
Annem küçük kardeşime yemekten önce ellerini yıkatır.	Mother makes my little brother wash his hands before lunch. (causative)
Araba yıkanıyor.	The car is being washed. (passive)
Jack yıkanıyor. (Jack banyo yapıyor.)	Jack is having a bath. (reflexive)

yor yormak	to fatigue, to tire
Bütün gün bahçede çalışmak beni yordu.	Working in the garden all day long tired me. (transitive)
Yoruldum.	I’ve got tired. (I feel tired.) (reflexive)
Senin saçma sapan sorularından bıktım.	I am tired of your nonsense questions. (intransitive)
		339
yüksel yükselmek	to rise, to ascend
Balon gökte yükseliyor.	The balloon is rising in the sky. (intransitive).
Şiddetli yağmurdan sonra nehir yükseldi.	The river rose after the heavy rainfall. (intransitive)
Güneş doğudan doğar ve batıdan batar.	The sun rises in the east, and sets in the west. (intransitive)
Soruya cevap vermek için elini kaldırdı.	He raised his hand to answer the question. (transitive)
Genellikle güneş doğmadan kalkarım.	I usually rise before the sun rises.

yürü yürümek	to walk
Ona rastladığımda caddede yürüyordum.	I was walking along the street when I met him. (intransitive)
Otobüse yetişmek için beni hızla yürüttü.	She made me walk fast to catch the bus. (causative)
Hızla yürütüldüm.	I was made to walk fast. (passive causative)
Bu yolda yürünmez.	It is impossible to walk in this street. (passive shaped intransitive)

yüz yüzmek	to swim
Annem denizde yüzüyor.	Mother is swimming in the sea. (intransitive)
Onlar gölde model kayıklar yüzdürüyorlar.	They are sailing model boats on the lake. (transitive)
Köpeğini gölde yüzdürdü.	He made (let) his dog swim in the lake. (causative)
Fırtına varken denizde yüzülmez.	It is impossible to swim in the sea when there is a storm. (passive shaped intransitive)