Ce texte est un conte didactique de Sa'di, auteur du XIIIe siècle, qui mêle poésie et prose dans ses œuvres, le Goléstân, ou Jardin des Roses, étant la plus connue à l'étranger Les Iraniens sont nourris depuis l'enfance des paroles de Sa'di, qu'ils peuvent citer à tout moment selon les circonstances.
78 |
||||
درسِ هفتاد و هشتم |
Урок 78 |
78 Soixante-dix-huitième leçon | ||
(dars-é haftâd-o hachtom) | ||||
سود و زیانِ سُخن و زبان |
Преимущество и недостаток слов и языка |
Soud-o ziyân-é sokhan va zabân | ||
Bienfait et nocivité de la parole et de la langue | ||||
1 | سعدی چنین می گوید: |
СаАди так говорит: |
Sa'di tchonin mi gouyad : | |
Sa'di parle en ces termes (ainsi dit) : | ||||
2 | " تا مرد سخن نگفته باشد ، عیب و هنرش نهفته باشد " |
"Пока человек слова не произнёс, недостаток и мастерство его скрытыми остаются." |
"Tâ mard sokhan nagofté bâchad,
'éyb-o honarach néhofté bâchad (mi bâchad)." |
|
"Tant que l'homme n'a pas parlé,
ses défauts et ses qualités restent cachés." |
||||
3 | باید دانست که تا سخن را به زبان نیاورده ایم در اختیارِ ماست (ما است) |
Надо знать, что пока слово (слова) "на язык не принесли" (не высказали), в распоряжении нашем является. |
Bâyad dânest ké tâ sokhan râ bé zabân nayâvardé'im dar ékhtiyâr-é mâst (mâ ast). |
|
Il faut savoir que, tant que nous
n'avons pas porté sur la langue la parole (jusqu'à-ce-que parole COD à la langue nous-n'avons-pas-porté), elle est à notre disposition (dans choix-nôtre elle-est), |
||||
4 | ولی وقتی به زبان آمد از دستِ ما خارج شده است |
Но когда на язык прибыло, из руки нашей вышло (вне нашей руки, досягаемости). |
Vali vaqti bé zabân âmad az dast-é mâ khârédj chodé ast. |
|
Mais quand elle a été exprimée par la
langue (à la langue elle-est-venue), elle est sortie [et nous échappe] (de main* nous sortie devenue elle-est). |
||||
5 | زبان
اگر چه عضوِ بسیار کوچکی از بدنِ آدم است |
Язык, хотя орган очень маленький /от/ тела человека /есть/, |
Zabân agar tché 'ozv-é bésyâr koutchéki az badan-é âdam ast, |
|
La langue, bien qu'elle soit (est) un élément très petit du corps de l'homme, |
||||
6 | خطرِ آن می تواند بسیار بزرگ باشد |
опасность его может очень большой быть. |
khatar-é ân mi tavânad bésyâr bozorg bâchad. |
|
peut être d'un très grand danger
(son danger peut être très grand). |
||||
7 | دربارۀ سود و زیانِ زبان می گویند : |
Насчёт преимущества и недостатка языка |
Dar bâré-yé soud-o ziyân-é zabân mi gouyand : | |
A propos du bienfait et de la
nocivité de la langue, on dit [ceci] : |
||||
8 | روزی امیری از آشپزِ خود خواست بهترین غذا را برایِ او تهیه کند |
Однажды, принц от повара своего потребовал наилучшую еду для него приготовить. |
Rouzi amiri az âchpaz-é khod khâst béhtarin ghazâ râ barâ-yé ou tahiyé konad. |
|
Un jour, un prince (prince-un)
demanda (voulut de) à son (propre) cuisinier de lui préparer le meilleur repas [qui soit]. |
||||
9 | آشپز از زبانِ گوسفند غذایِ لذیذی پخت و پیشُ او گذاشت |
Повар, из языка овцы еду изысканную приготовил и перед ним поставил. |
Âchpaz az zabân-é gousfand ghazâ-yé lazizi pokht va pich-é ou gozâcht. |
|
Le cuisinier prépara (a cuit) un
plat savoureux à partir de langue de mouton et [le] lui présenta (devant lui posa). |
||||
10 | روزِ دیگر ، امیر از او خواست تا بدترین غذا را بپزد |
(В) другой день, принц /от/ него пожелал чтоб наихудшую еду приготовил. |
Rouz-é digar, amir az ou khâst tâ badtarin ghazâ râ bépazad. |
|
Un autre jour, le prince lui
demanda de (afin) préparer (qu'il cuise) le repas le plus mauvais [qui soit]. |
||||
11 | آشپز ، این بار هم ، از زبانِ گوسفند غذائی درست کرد و نزدِ امیر آورد |
Повар, (в) этот раз также, из языка овцы еду "ровно сделал" и "перед принц принёс" |
Âchpaz in bâr ham az zabân-é gousfand ghazâ'i dorost kard va nazd-é amir âvard. |
|
(принцу принёс). | Le cuisinier, cette fois encore
(aussi), confectionna un mets à partir de langue de mouton et l'apporta au prince (auprès du prince apporta). |
|||
Exercice 1 : |
||||
ترجمه کنید | Переводите | Tardjomé konid | ||
("Перевод делайте") | (Traduisez) | |||
1 | سعدی دربارۀ سود و زیانِ سُخن و زبان چنین گفت : |
СаАди насчёт преимущества и недостатка |
Sa'di dar bâré-yé soud-o
ziyân-é |
|
À propos du bienfait et de la
nocivité de la parole et de la langue. Sa'di a dit ceci (ainsi) : |
||||
2 | سخن را تا به زبان نیاورده (است) ، در اختیارِ سخنگوست |
Слово, |
Sokhan râ tâ bé zabân nayâvardé ('ast),
dar ékhtiyâr-é sokhangoust (sokhangou ast). |
|
(سخنگو است) | "Tant qu'il n'a pas porté la
parole sur la langue, elle reste (est) à la disposition (choix) du locuteur (parole-disant). " |
|||
3 | از زبانِ گوسفند ، من می توانم هم زمان غذایِ لذیذی و غذایِ بدی بپزم |
Из языка овцы я могу одновременно еду вкусную и еду плохую приготовить ("при готовлю"). |
Az zabân-é gousfand man mi tavânam ham zamân ghazâ-yé lazizi va ghazâ-yé badi bépazam. |
|
Je peux avec (de) la langue de
mouton faire à la fois un mets succulent et un mets très mauvais. |
||||
4 | اگر چه
سخن می تواند خطرناک باشد ، در اکثرِ اوقات نباید ساکت باشیم |
Хотя слово может |
Agar tché sokhan mi
tavânad |
|
("/не надо/ безмолвно /являемся мы/"). | Même si la parole peut être
dangereuse, dans la plupart des cas nous ne devons pas rester silencieux (il ne faut pas silencieux que-nous-soyons). |
|||
5 | با اینکه این بد ترین غذائیست (غذائی اسن) که پخته ام ، از شما می خواهم تا از آن کمی بخورید |
Хотя это наихудшая еда /есть/, которую приготовил, от вас хочу чтоб /от/ неё (её) немного съели |
Bâ inké in badtarin ghazâ'ist (ghazâ'i
ast) ké pokhté'am, az chomâ mi khâham tâ az ân kami békhorid. |
|
("при едите"). | Bien que ce plat sort le plus
mauvais que j'aie préparé, je vous demande d'en manger (afin que vous mangiez) un peu. |
|||
6 | من هر بار که نکته ای از سعدی یا ملّا نصر الدّین می شنوم خیلی دلخوش می شوم |
Я, каждый раз, когда когда "точку" (анекдот) /от/ СаАди или Муллы Насреддина слышу, очень радостным становлюсь. |
Man har bâr ké nokté'i az Sa'di yâ Mollâ Nasreddin mi chénavam, khéyli délkhoch mi chavam. |
|
Chaque fois [que] j'entends une
anecdote de Sa'di ou [une histoire] de Mollâ Nasreddin, je suis tout réjoui (très cœur-joyeux je-deviens). |