|
Mustafa Ceceli – Limon Çiçekleri |
Лимонный цвет |
|
Uzakta çok uzakta güneyde Yazları sıcacık ve aşık Kışları soğuk ve sensiz |
Далеко, очень далеко на юге Лето (мн.ч.) тёплые и любовные Зимы холодные и без тебя |
Far, very far in the south Summers (are) such warm and Loving, Winters so cold and without you |
Bir şehir ve ben üşüyoruz Bir uğrasan diyoruz İklimini getirsen |
Один (весь) город и я мёрзнем (холод чувствуем) Один (раз) если заскочишь/остановишься (у него), скажем Климат твой принесёшь если |
A whole city and me are feeling cold If you Just stop by, do we say, If you'd brought your climate |
Bereketini, bolluğunu Örtsen üzerimize |
Изобилии/плодородность, множество/изобилии Покроем если сверху |
Your fertility, your abundance, if you'd covered us with |
Havalansa yeni zil çalan eteklerin Gelip otursa gözlerime gözbebeklerin Öperken içsem ağzının çiçek balını |
По воздуху "колокол звонит юбка" (юбкой крутит) Придут сядут на глазах моих "глаза дети" (зрачки) твои Целовать пить рот/уста Цветов медовых |
If only you'd walk in the air If your pupils would come and sit onto my eyes If I wou'd taste the flower honey of your mouth |
Günahını boynuma seni koynuma alsam Hem zehrim hem şehrim limon çiçeklerim olsan Ben görmedim böyle alımı çalımı |
Грех "на шею" тебя "в залив" беру
(на грудь) И отрава моя и город мой лимона цветы станут Я не видел такое обаяние-гордыня |
May that be my sin, If I'd taken you into my bosom If you be my poison, my city, my lemon flowers I haven't seen such an appearance |
Ya Rabbi duy duyur sesimi Anlamıyor kimsesizliğimi Ya Rabbi yetiş ya Rabbi |
О боже, услышь голос мой Не понимает одиночество моё О боже, достигни (будь во время), о боже |
(My) God! Hear (me)! Make My Voice be Heard (she) doesn't understand my solitariness (My) God! Reach (me)! (My) God! |
Ya Rabbi duy duyur sesimi Anlamıyor çaresizliğimi Ya Rabbi el ver ya Rabbi |
О боже, услышь голос мой Не понимает отчаяние моё О боже, руку дай, о боже |
(My) God! Hear (me)! Make My Voice be Heard (she) doesn't understand my helplessness (My) God! Give (me) a hand! (My) God! |
Tenhada kuytuda ücrada Tekinsiz bir mecrada Dua etsem seni dileyen |
В заброшенном уединённом отдалённом запретное одно место/русло молюсь тебя желаю |
In a deserted, in an isolated, in an out-of-the-way, in a weird place, if I'd prayed Whoever wishes You, |
börtüm böceğim bitki örtüm Olacak duam olsan |
"жуки" растения покрывало Станет молитвой если |
will be my bugs, (and) my plant Cover If you be my prayer, |
Amin desem hamd etsem | "Аминь" скажу, "спасибо" сделаю | If I say "amin", and thank |
Toprağına kök salsam senle Nihayet bulsa ömrüm |
В почву корни пущу/установлю тебе Наконец/в итоге найдёшь если жизнь мою |
If I'd dropped a root in your soil, and if my Life wou'd come to an end with you |
Sekizinci ders | Восьмой урок | huitième leçon | ||
İki fıkra | Две басни, анекдота | (1) | Deux histoires | |
1 | Hoca, bak, bir tepsi börek gidiyor. | Ходжа (Насреддин), смотри, /один/ поднос [с] пирогом идёт. | (2)(3)(4) | Hodja, regarde, un plateau [de] börek va. |
Ходжа, смотри, поднос с пирогом убегает. | Hodja, regarde, un plateau de börek s'en va. | |||
2 | Bana ne? | А мне то что? | (5) | Moi-à quoi? |
Qu'est-ce que cela peut me faire? | ||||
3 | Ama size gidiyor. | Но [он] к тебе идёт. | Mais vous-à va. | |
Mais, il s'en va chez vous. | ||||
4 | Öyleyse sana ne? | Тогда, тебе то что? | (5)(6) | Ainsi-si [c'est], toi-à quoi? |
Alors, qu'est-ce que cela peut te faire? (En quoi cela te regarde-t-il?) |
||||
Nasreddin Hoca' dan | (1) | Nasreddin Hodja -de d'après Nasreddin Hodja | ||
5 | Bir kahvede beyler sohbet ediyorlar: | В одном кафе, господа беседуют ("беседу делают"). | (7)(8) | Un café-dans messieurs-les conversation font: |
Dans un café, des messieurs tiennent une conversation | ||||
6 | Acaba geceleri pencere açık mı yatmalı, kapalı mı? | Интересно, ночью окно открытое ли спать идти, закрытое ли? | (9)(10) | "Est-ce que" nuits-les-fenêtres ouvertes -? coucher-faut, fermée -? |
Интересно, ночью лучше спать с открытым или закрытым окном? | Voyons, la nuit vaut-il mieux dormir la fenêtre ouverte ou fermée? | |||
7 | Yandaki masadan bir adam söze karışıyor : | Сбоку стола один человек "слово вмешивает". | (11) | Côté-dans-qui[est] table-de un homme parole-à [se] mêle: |
Человек со столика рядом вмешивается в разговор. | Un homme qui se trouve à une table voisine intervient: | |||
8 | Açık pencere her zaman iyidir. | Открытое окно - всегда хорошо. | (12)(13) | Ouverte fenêtre tout temps bon-est. |
La fenêtre ouverte, c'est toujours bien. | ||||
9 | Siz her halde doktorsunuz. | Вы, несомненно, доктор /являться/? | (12) | Vous toute éventualité-dans docteur-êtes. |
Vous êtes médecin probablement? | ||||
10 | Hayır, hırsızım. | Нет, вор. | Non, cambrioleur-suis. | |
Non, je suis cambrioleur. | ||||
Çeviriniz | Перевод | Traduisez | ||
1 | İki tepsi börek. | Два подноса пирожков. | Deux plats de börek. | |
2 | Hırsız ne yapmalı? | Вор/взломщик, что делать (что делает)? | Le voleur, que doit-il faire? | |
3 | Bir adam sana gidiyor. | Один человек/мужчина [к] тебе идёт. | Un homme va chez toi (à toi). | |
4 | Söze karışıyorsunuz. | "Слово в вмешиваетесь." | Vous vous mêlez à la conversation. | |
Перебиваете, вмешиваетесь в разговор. | ||||
5 | Pencereler kapalı mı? | Окна закрыты ли? | Les fenêtres sont-elles fermées? | |
6 | Sen hırsızsın. | Ты - вор. | Toi, tu es un voleur. | |
7 | Doktor bir beyle sohbet ediyor. | Доктор один господин с разговор делает. | Le médecin converse avec un monsieur. | |
Доктор/медик, с одним господином беседует. |
(1) | Fıkra, à la différence de hikaye qui veut dire "histoire, conte", désigne une anecdote ou une petite histoire se terminant par une plaisanterie. Nasreddin Hodja, selon la légende, aurait été l'Imam, c'est-à-dire l'autorité religieuse d'un village anatolien. Les histoires qu'on lui attribue sont connues de tous en Turquie et l'on utilise couramment ses "bons mots" sous forme d'expressions ou de dictons. Ces histoires ont été traduites dans de nombreuses langues et, en français, on a coutume de transcrire Hoca par "Hodja". |
(2) | Hoca, "maître": désigne soit les imams, soit les enseignants. |
(3) | Bak, "regarde": impératif de bak-mak, comme git! à la leçon 6. |
(4) | Bir tepsi börek, "un plat de börek", tepsi désigne un plateau ou le grand plat en aluminium dans lequel on fait cuire le börek, pâte feuilletée garnie de fromage ou autres ingrédients. Bir tepsi est ici une mesure de quantité. |
(5) | Ban-a et san-a sont les deux formes irrégulières que prennent ben et sen au directif. |
(6) | Öyleyse veut dire "si c'est ainsi", "dans ce cas-là", eh bien "alors". Nous analyserons ce mot plus tard. |
(7) | En Turquie, les cafés traditionnels sont fréquentés uniquement par les hommes. |
(8) | Beyler équivaut ici à "des messieurs", mais il s'agit en fait de quelques-uns des messieurs du café, donc de personnes relativement déterminées. |
(9) | Gece-ler-i signifie "les nuits", c'est-à-dire la nuit en général. On ajoute au suffixe -ler un i, ou -lar un ı, qui est la marque de ce type de complément de temps et que nous expliquerons plus tard. Retenez pour l'instant cette expression telle quelle. |
(10) | Yat-malı, "il faut (se) coucher" du verbe yat-mak. Le suffixe -malı indique l'obligation. Il s'ajoute au radical des verbes dont l'infinitif se termine en -mak. |
(11) | Yan-da-ki, "qui est à côté" : ce ki a le sens de "qui est" et se rapporte au mot qui suit: yandaki masa signifie "la table qui est à côté". Si on ajoute -dan à masa, cela veut dire "de[puis] la table qui est à côté". Voyez tout ce que l'on peut dire en turc, en deux mots, grâce au système des suffixes. |
(12) | Her signifie "chaque ou tout". Her zaman a donc le sens de "toujours" et her halde, "en tout état" ou "dans toute éventualité", d'où "probablement". Nous reviendrons sur cette expression qui présente une petite anomalie, que vous aurez peut-être remarquée. |
(13) | İyi-dir, "c'est bien": -dir est la troisième personne du singulier du présent du verbe être, qui le plus souvent est sous-entendue. Lorsqu'on l'emploie, c'est pour exprimer une constatation, une généralité ou pour renforcer le sens de la phrase. |
Sekizinci ders | Восьмой урок |
Lokantada | В ресторане |
Türkler akşam sofralarında | Турки, вечером за столом |
çok çeşitli yemek bulundururlar. | очень разнообразную еду имеют. |
Bu çeşitli yemekleri yemek için | За этой разнообразной едой во время
("эта разная еда кушать посреди") |
uzun zaman ayırırlar. | много времени проводят ("долгое время разделяют"). |
İstanbul'da, Boğaziçi'ndeki lokantalar | В Истанбуле, Босфора рестораны |
akşam yemeği için | для ужина (чтобы поужинать, "вечерня еда для") |
oldukça elverişlidirler. | весьма удобны. |
Sıcak yaz günlerinde | Жарким летним днём |
bu lokantalar yerli ve yabancı | эти рестораны местными и заграничными |
turistlerle dolup taşarlar. | туристами забиты ("полно переполняется"). |
Müşteriler yemek yerlerken | Клиенты еду едят пока (тем временем), |
sık sık şarkıcılar da şarkı söylerler. | часто певцы /также/ поют ("песню говорят"). |
Şarkıcılar şarkı söylerlerken isterlerse | Певцы песни поют пока, если хотят, |
müşteriler de dans ederler. | клиенты танцуют ("танец делают"). |
Bu hava içerisinde müşteriler | Во время такой погоды ("такая погода внутри"), клиенты |
saatlerce eğlenirler. | часами/подолгу время хорошо проводят. |
Yemek listesinden yeni yeni yiyecekler | В меню, вновь/недавно/вскоре еду/пищу |
ve içecekler ısmarlarlar. | и напитки заказывают. |
Türkiye'de lokantaya gittiğiniz zaman | В Турции, в ресторан идёшь когда/если/"время", |
garson size | гарсон/официант тебе |
hemen bir yer gösterir. | сразу /одно/ место показывает. |
Biraz sonra bir şişe su | Немного спустя, одну бутылку воды |
ve bir sele ekmekle | и одну корзину хлеба |
masanıza gelir. | на стол ставит ("на стол прибывает"). |
"Buyurunuz beyefendi ne istersiniz?" | Пожалуйста, господин, что желаешь? |
diye sorar. | так спрашивает. |
Turistler için ayrıca | Для туристов, дополнительно |
ilginç yemeklerin isimlerini de sayar. | "интересной еды" названия также перечисляет. |
Örneğin: Döner kebap, şiş kebap, | К примеру: Вертящийся кебаб, на шампуре шашлык, |
kadınbudu ... | мясо рубленое с рисом... |
İyi bir akşam yemeğinde | Во время хорошего ужина, "Одна хорошая вечерняя еда в" |
rakı, et, sebze, salata | ракы, мясо, овощи/зелень, салат |
ve meyva bir arada bulunurlar. | и фрукты "одно между найдены" (можно найти). |
Türkler rakı içerken | Турки ракы пьют когда, |
rakıyı su ile karıştırırlar. | к ракы воду примешивают. |
Rakı ile su karışırken | Ракы с водой смешана когда, |
rakı beyaz bir renk alır. | ракы белый /один/ цвет приобретает. |
Bu rakı "aslan sütü" olarak adlandırılır. | Такое ракы, "льва молоко" как именуется (таким именем). |
Yemek yerken | Еду едят |
ve içki içerken sık sık | и питьё пьют когда, часто |
sigara içenler görülür. | сигарету курят /происходит так, "видно"/. |
Yemekten sonra | Еды после, |
hesap ödemek için | для оплаты, ("счёт оплачивать из-за") |
garson çağırılır. | гарсона зовут. |
Genellikle masadakilerden biri | Обычно, столиков среди один |
hesabın hepsini öder. | счета все оплачивает. |
Şayet hesap ayrı ayrı ödenirse | Если счёт раздельно оплачивается, |
garson "Alman usulü" | гарсон "немецкий способ" |
şakasını yapar. | шутит ("шутку делает"). |